Μια ανθεκτική αφήγηση

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή παρατηρεί κανείς τους ανθρώπους να παρακολουθούν κατά χιλιάδες χριστουγεννιάτικες μουσικές εκδηλώσεις, παιδικούς θιάσους της αφήγησης της Βηθλεέμ με αγγέλους, βοσκούς, ζώα και βασιλιάδες. Η ιστορία αυτή δεν δείχνει να πεθαίνει. Κάθε Χριστούγεννα παρουσιάζεται εκ νέου.

Παρά το γεγονός ότι η Δύση έχει απορρίψει την ιδέα πως η Ενσάρκωση αποτελεί κεντρικό γεγονός της ιστορίας, η γοητεία του μικρού Ιησού εμφανίζεται ως εξαιρετικά ανθεκτική για όλες τις ηλικίες. Στα μουσεία τέχνης, ως μνημεία της ανθρώπινης ιστορίας, ο Ρέμπραντ προσφέρει ίσως το μεγαλύτερο ρεκόρ σε χαρακτικά, σχέδια και πίνακες ζωγραφικής της σκηνής της γέννησης, της φυγής στην Αίγυπτο, της περιτομής του βρέφους και άλλες ιστορίες  της Θείας Οικογένειας.

Φυσικά, η αντίληψη ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος παραμένει «ανοησία για τους Έλληνες» όπως έγραψε ο απόστολος Παύλος. Ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι ο φυσικός κόσμος δεν ήταν παρά μια σκιά απέναντι στον πραγματικό κόσμο της σκέψης. Το ότι ένας Θεός θα έσκυβε για να εισχωρήσει στον φυσικό κόσμο θεωρείτο κάτι προσβλητικό, παράλογο. Ο γνωστικισμός εξύψωσε τον κόσμο του πνεύματος απέναντι στον κόσμο της ύλης και δεν μπόρεσε ποτέ να διασκεδάσει τη σκέψη της ενσάρκωσης.

Ωστόσο, όλες αυτές οι σκηνές της φάτνης, τα παιδικά θεατρικά έργα και οι χριστουγεννιάτικες χορωδιακές παρουσιάσεις μάς θυμίζουν την κεντρική ιδέα των Χριστουγέννων – τη γιορτή του Θεού που έγινε ένας από εμάς, κατά σάρκα. Αυτό, για τη σύγχρονη σκέψη, εξακολουθεί να είναι κάτι το προσβλητικό και παράλογο.

Ο Απόστολος Ιωάννης ασχολήθηκε με το πρόβλημα των γνωστικιστών της εποχής του όταν έγραψε: «Έτσι μπορείτε να γνωρίσετε το Πνεύμα του Θεού: Κάθε πνεύμα που αναγνωρίζει ότι ο Ιησούς Χριστός έχει έρθει κατά τη σάρκα είναι από τον Θεό…» Η άρνηση αυτού ήταν να αγκαλιάσει κανείς το πνεύμα του αντίχριστου, συνέχισε (βλ. Α' Ιωάννου 4/2,3). Ο γνωστικισμός υποστηρίζει ότι μόνο το πνευματικό βασίλειο είναι καλό, κάθε τι το υλικό είναι κακό. Στο πέρασμα των αιώνων, ο γνωστικισμός προσήλκυσε και πιστούς που ήθελαν «να αρνηθούν τη σάρκα και τον κόσμο» και να εξυψώσουν κάθε τι το πνευματικό.

Είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με τη χριστουγεννιάτικη αφήγηση που ίσως να μας διαφεύγει το συγκλονιστικό και επαναστατικό νόημά της. Πιθανώς να έχουμε επηρεαστεί τόσο από τις σύγχρονες μορφές του γνωστικισμού – τόσο διαδεδομένες και με μεγάλη επιρροή στους χριστιανικούς μας κύκλους – που δεν το αντιλαμβανόμαστε πλέον. Έτσι μας διαφεύγει η σημασία της γέννησης του Χριστού σε σχέση με τη φυσική δημιουργία. Με την είσοδό του στον φυσικό κόσμο, ο Θεός εν Χριστώ επιβεβαίωσε την καλοσύνη του απέναντι στη δημιουργία του υλικού κόσμου, που τον δήλωσε «καλό». Ακόμη και μετά την πτώση, η δημιουργία εξακολουθεί να αντανακλά τη δημιουργικότητα και την καλλιτεχνία του Θεού, όπως λέει και ο ψαλμωδός. Οι άνθρωποι, δημιουργημένοι κατ' εικόνα του Θεού (imago Dei), εξακολουθούν να φέρουν την εικόνα αυτή, για τους οποίους και ισχύει η εντολή να πληθύνονται και να πληρώνουν τη γη ως διαχειριστές της.

Σώμα και πνεύμα ήταν μια υποκείμενη ενότητα από την αρχή. Οι άνθρωποι αντιπροσώπευαν τους μόνους ζωντανούς ενδιάμεσους κρίκους μεταξύ του πνευματικού και του φυσικού κόσμου. Δημιουργηθήκαμε δηλαδή για να ζούμε το θέλημα του Δημιουργού μέσα στον φυσικό κόσμο. Τα σώματά μας, καλά στα μάτια του Θεού, σχεδιάστηκαν για να αναπαράγονται με φιλαρέσκεια αρσενικού-θηλυκού, να γίνονται μια σάρκα και να δείχνουν ένα μέλλον άνθησης. Τα ίδια τα σώματά μας είναι κανάλια χάρης για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Διαβάζουμε τη Βίβλο με τα μάτια μας. Μιλάμε και τραγουδάμε με το στόμα μας. Ακούμε τον Λόγο του Θεού με τα αυτιά μας. Δείχνουμε αγάπη με το σώμα μας μέσα από μια συμπονετική ματιά, ένα ανακουφιστικό χέρι γύρω από τον ώμο, ένα χέρι που προσφέρει ένα φλιτζάνι ή ένα γεύμα, μια κουβέρτα ή μια ιατρική θεραπεία. Η χάρη του Θεού μεταφέρεται μέσα από τα υπέροχα δημιουργημένα σώματά μας τα οποία έχουν έναν λυτρωτικό σκοπό: να αντανακλούν την εικόνα του Θεού μέσα από διασωματικές επαφές.

Ωστόσο, γύρω μας συναντάμε έναν αναγεννώμενο γνωστικισμό που θέλει να μας κάνει να μη μπορούμε να εμπιστευόμαστε το σώμα μας, και οδηγεί σε έναν κατακερματισμό σώματος και πνεύματος που υποτιμά το σώμα για να προάγει το «πραγματικό» εσωτερικό πνεύμα, τον «εσωτερικό εαυτό» ενός ατόμου, έτσι ώστε το σώμα να θεωρείται πως δεν έχει καμία σχέση με το φύλο.

Όταν η πρώτη εκκλησία έπρεπε να αποφασίσει για τη φύση του Χριστού, κατήγγειλε ξεκάθαρα τον γνωστικισμό, ασπαζόμενη τόσο την πλήρη θεότητα όσο και την πλήρη ανθρωπότητα του Ιησού. Έτσι, παραδόξως, το ανθρώπινο μωρό Ιησούς ήρθε να κάνει ορατό τον Πατέρα Θεό!

Ναι, η ανθεκτική αφήγηση της Γέννησης εξακολουθεί να δηλώνει ότι ο Υιός του Θεού έγινε Υιός του Ανθρώπου, ώστε οι γιοι και οι κόρες των ανθρώπων να γίνουν γιοι και κόρες του Θεού.

Πηγή: Jeff Fountain