Τι συμβολίζει το «Σάββατο»;

Για τους αρχαίους Ισραηλίτες ο ρυθμός ανάμεσα στην εργασία και την ανάπαυση ήταν κεντρικής σημασίας όσον αφορά τον πολιτισμό τους, την ταυτότητά τους και την λατρεία του Θεού. Θέλοντας να εξηγήσει κανείς την εντολή του Θεού περί ανάπαυσης του Σαββάτου, συνήθως επικαλείται την αφήγηση της δημιουργίας του κόσμου (Γένεση 1). Αυτό συμβαίνει και στην πρώτη αφήγηση των Δέκα Εντολών (Έξοδος 20: 11).

Όταν όμως ο Μωυσής επαναλαμβάνει τις εντολές χρόνια αργότερα, δίνει ένα διαφορετικό σκεπτικό περί ανάπαυσης του Σαββάτου. Στο Δευτερονόμιο 5, ο Μωυσής λέει στους Ισραηλίτες: «Έξι μέρες θα εργάζεσαι και θα κάνεις όλες τις εργασίες σου. Αλλά η έβδομη μέρα είναι μέρα ανάπαυσης, αφιερωμένη σ' εμένα τον Κύριο το Θεό σου. Την ημέρα αυτή δεν επιτρέπεται να κάνεις καμιά εργασία ούτε εσύ ούτε ο γιος σου ή η κόρη σου, ο δούλος σου, η δούλη σου, το βόδι σου, το γαϊδούρι σου και γενικά κανένα ζώο σου, ή ο ξένος που κατοικεί στις πόλεις σου. Ο δούλος σου και η δούλη σου πρέπει να αναπαύονται, όπως εσύ. Μην ξεχνάς ότι ήσουν δούλος στην Αίγυπτο, αλλά εγώ ο Κύριος, ο Θεός σου, σε έβγαλα από 'κει με το δυνατό μου χέρι, με την ακαταμάχητη δύναμή μου.»

Τούτη τη φορά ο Μωυσής ριζώνει την εντολή του Σαββάτου στην ιστορία της Εξόδου και όχι στην ιστορία της δημιουργίας. Για εκατοντάδες χρόνια, οι Ισραηλίτες υπήρξαν σκλάβοι στην Αίγυπτο κάτω από την κυριαρχία ενός κακόβουλου μονάρχη. Δεν τους δινόταν ούτε μια μέρα για ξεκούραση. Τώρα, όμως, κάτω από την κυριαρχία του Κυρίου που άκουσε τις κραυγές τους και τους έσωσε, οι Ισραηλίτες δικαιούνται να ξεκουράζονται κάθε επτά μέρες. Ήταν αυτός ο τρόπος του Θεού να θεσπίσει μια νέα αρχή στους ελεύθερους πια ανθρώπους.

Η εντολή δεν ήταν παρά ένας τρόπος αναγνώρισης της δικαιοσύνης του Θεού για την απελευθέρωση του λαού στο παρελθόν. Ήταν και ένας τρόπος εδραίωσης και επέκτασης της δικαιοσύνης του στο παρόν. Το Σάββατο προοριζόταν και σαν ημέρα ξεκούρασης για υπηρέτες, διερχομένους και μετανάστες που δεν ήταν Ισραηλίτες. Με την εντολή οι αποδέκτες της δικαιοσύνης του Θεού κλήθηκαν να γίνουν «φορείς»» της δικαιοσύνης του Θεού σε άλλους, απολαμβάνοντας ξεκούραση από το έργο τους.

Όπως στην αρχαιότητα έτσι και σήμερα, όταν ξεκουραζόμαστε από τη δουλειά μας, δηλώνουμε την ελευθερία μας. Διαδηλώνουμε την άρνησή μας να υποδουλωθούμε σε μια κουλτούρα που λέει ότι είμαστε αυτό που επιτυγχάνουμε. Με την «σαββατιάτικη» ανάπαυση αψηφάμε όλους αυτούς που στην εποχή μας θέλουν να μας υποδουλώσουν, που θέλουν να μας πείσουν μέσω διαφημίσεων ή μέσω της γνώμης αυτών που θεωρούνται διάσημοι, ότι η ανθρώπινη αξία μας συνίσταται μόνο σε ότι δημιουργούμε, αποκτάμε ή προβάλλουμε.

Με αυτή την έννοια, ανάπαυση είναι συνεπώς χρόνος για επέκταση της απελευθέρωσης του Θεού σε όλους εκείνους που εξακολουθούν να υποδουλώνονται από τα άδικα συστήματα αυτού του κόσμου. Κατά τον Μωυσή, λοιπόν, το Σάββατο δεν είναι σύμβολο μόνο ξεκούρασης αλλά και δικαιοσύνης.

Πηγή: Skye Jethani, "With God Daily", 27 Μάη 2021