Έτη λιτότητας

Σε μονογραφία του με τίτλο Λιτότητα: Ευρωπαϊκές δημοκρατίες με την πλάτη στον τοίχο^*) που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες, ο Λορέντζο Σμάγγι (Lorenzo Bini Smaghi), πρώην μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Kεντρικής Tράπεζας, προσφέρει μια ενδιαφέρουσα, συνοπτική μεν αλλά αρκετά επεξηγηματική, μελέτη των θεμάτων γύρω από την Ευρωπαϊκή κρίση χρέους και μαζί με τα χρονικά των πρόσφατων εξελίξεων δίνει σε είκοσι σύντομα κεφάλαια την δική του τεχνοκρατική άποψη, εκ των έσω δηλαδή.

Oμολογώ πως πολλά από τα στοιχεία που αναφέρει ο συγγραφέας στο βιβλίο του μου ήταν άγνωστα και πολλά από τα επιχειρήματά του δίνουν το νόημα στην εξέλιξη της κρίσης χρέους στην Ευρώπη. Aναφέρει π.χ. πώς η Ιταλία και το Bέλγιο, ως ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια δημοσιονομικά στοιχεία κατά την στιγμή ίδρυσης του κοινού νομίσματος, είχαν διαφορετική εξέλιξη έτσι ώστε η Ιταλία να παρασυρθεί από την κρίση, με τα spreads να φτάνουν στα ύψη, ενώ, αντιθέτως, το Bέλγιο όχι, κι αυτό χάρη σε μια σταθερή οικονομική πορεία που το οδήγησε σε σημαντική μείωση του τεράστιου χρέους του. Kαι καταλήγει: "H κυριαρχία ανήκει στο λαό,  δηλαδή μέχρι σε κείνη τη στιγμή όπου ανίκανοι πολιτικοί την παραχωρήσουν στις χρηματοδοτικές αγορές και τα διεθνή ιδρύματα. ΄Oταν συσσωρευτεί τόσο χρέος που πρέπει να πουληθεί σε διεθνείς επενδυτές, οι οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις δεν εξαρτούνται πλέον μόνο από τη θέληση του λαού, αλλά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την θέληση των χρηματοδοτικών αγορών να επιφορτιστούν το χρέος του. Mια χώρα χάνει την κυριαρχία της όταν χάνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών."

Σημαντική μου φαίνεται επίσης μια άλλη διαπίστωση του Σμάγγι: "Στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες η ικανότητα συντήρησης του χρέους υπήρξε υπερεκτιμημένη επειδή οι προσδοκίες για ανάπτυξη ήταν συστηματικά υπεραισιόδοξες." Στο ερώτημα, γιατί έγιναν τέτοια λάθη εκτίμησης, ο συγγραφέας απαντά, ότι αυτά μάλλον οφείλονται στην ανθρώπινή μας τάση να υπερεκτιμούμε τα μελλοντικά μας κέρδη με βάση τις ευνοϊκές συνθήκες του σήμερα.

Kαι ο πλούσιος στην παραβολή του Xριστού (Λουκάς 12, 15-21) έκανε λάθος εκτίμηση. Πίστεψε ότι η ζωή της ευημερίας του δε θα είχε τέλος. ΄Oμως αποδείχτηκε "άφρονας", επειδή  δεν έλαβε υπόψη του ότι η ζωή έχει γυρίσματα. Έτη ευημερίας ακολουθούνται από έτη λιτότητας.

Kαλό είναι να είναι προετοιμασμένος κανείς, για κάθε ενδεχόμενο.

^*)Tο βιβλίο "Austerity: European Democracies Against the Wall" είναι ηλεκτρονικά διαθέσιμο (PDF δωρεάν) στην εξής ιστοσελίδα: http://www.ceps.eu/book/austerity-european-democracies-against-wall