Η επιβίωση των ταχύτερων

Os Guinness

Απόγονος του ξακουστού ζυθοποιού, Arthur Guinness από το Δουβλίνο, ο Os Guinness γεννήθηκε στην Κίνα, έζησε την επανάσταση το 1949 πριν πάει στην Αγγλία το 1951. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και απέκτησε διδακτορικό στην Οξφόρδη το 1981. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 διατέλεσε συνεργάτης του Francis Schaeffer στο L'Abri, στην Ελβετία. Μετά από τις σπουδές του στην Οξφόρδη δούλεψε ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος για το BBC. Το 1984 ο Οs Guinness πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες ως junior fellow στο Woodrow Wilson Center, και στη συνέχεια visiting fellow στο Ινστιτούτο Brookings. Το 1991 ίδρυσε το Trinity Forum, και υπηρέτησε ως senior fellow μέχρι το 2004. Σήμερα ζει με τη σύζυγό του Τζένη στη Βιρτζίνια, ΗΠΑ.

Ο στοχαστής Guinness είναι άριστος γνώστης των κοινωνικών και φιλοσοφικών εξελίξεων της εποχής μας και εκτός από το εκτενές συγγραφικό του έργο (έχει γράψει ή επιμεληθεί πάνω από 30 βιβλία) είναι περιζήτητος ομιλητής σε θέματα γύρω από τον σύγχρονο πολιτισμό.

Μεταφέρω πολύ συνοπτικά το περιεχόμενο μιας πρόσφατης ομιλίας του με θέμα "Η επιβίωση των ταχύτερων".

Γιατί ο κόσμος μας σήμερα δεν ασχολείται με το νόημα της ζωής; Ο Guinness διακρίνει τρείς στάσεις του ανθρώπου στη σημερινή κουλτούρα. Πρώτον, εξ αιτίας της διασκέδασης η οποία στις μέρες μας του προσφέρεται όλο και πιο ποικιλόμορφα και αποτελεσματικά μέσω των μίντια. Δεύτερον, η στάση πολλών ανθρώπων σήμερα είναι να αναβάλλουν το ερώτημα αυτό για αργότερα. Και, τρίτον, ίσως το πιο χαρακτηριστικό για την εποχή μας, οι άνθρωποι σήμερα δεν ασχολούνται με το θέμα αυτό επειδή δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν, λόγω της ταχύτητας μιας γρήγορης ζωής. Χαρακτηριστικές εκφράσεις είναι: ο «τούρμπο-καπιταλισμός», το «επιχειρείν σε ταχύτητα φωτός» και η «ζωή σε ρυθμό 24/7».

Ο Guinness θεωρεί πως είναι απαραίτητο να διακρίνει κανείς τα χαρακτηριστικά μιας βραχυπρόθεσμης ζωής, της «ζωής της ταχύτητας». Οι κλασικές έννοιες του χρόνου, όπως η βιολογική που καθορίζει τις εποχές καθώς και τις φυσιολογικές μας ανάγκες, η κοινωνική που κάνει πολλούς να αντιστρέφουν τη νύχτα με τη μέρα, πλαισιώνονται από την επιτάχυνση της ζωής, με κύρια χαρακτηριστικά την επικοινωνιακή αμεσότητα, την ένταση και την ευημέρια του πρόσκαιρου. Απαιτούν από τους ανθρώπους όλο και περισσότερη συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Οι άνθρωποι απαντούν στην αυξημένη αυτή ταχύτητα είτε με μια υπέρ-δραστηριότητα ταυτόχρονης επεξεργασίας (multi-tasking) η οποία όμως αναγκαστικά οδηγεί σε χαμηλότερη παραγωγικότητα, είτε με την ανάμιξη κόσμων, π.χ. το εργασιακό περιβάλλον και το περιβάλλον του σπιτιού, είτε με περισσότερη ηλεκτρονική κοινωνική δικτύωση η οποία όμως υστερεί την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο και οδηγεί συχνά σε ονομαζόμενες «ισχνές κοινότητες».

Ο Guinness επισημάνει τους κινδύνους που προκύπτουν από μια ζωή ταχύτητας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι παύουν να σκέφτονται οι ίδιοι, αναθέτουν το ζην σε άλλους (π.χ. σε «συμβούλους λάιφσταϊλ»), αρέσκονται σε εξωτικές, «καινοτόμες» ιδέες, χωρίς να τις έχουν εξετάσει εις βάθος, και επιδίνονται σε ναρκισσιστικού τύπου άμεση ικανοποίηση αγνοώντας το γεγονός ότι το καλό απαιτεί χρόνο, πειθαρχία και υπομονή.

Καλεί τους ακροατές του να εξετάσουν την φιλοσοφία της ζωής τους και τη πίστη τους αναπτύσοντας μια βιβλική έννοια του τι σημαίνει «παρουσία». Η παρουσία μας, λέει, δεν καθορίζεται από ένα, πιθανώς, «ηλεκτρονικό» προφίλ, αλλά από την παρουσία μας απέναντι στον Ένα και μοναδικό Θεό. Συνεπώς, έννοιες όπως το «κάλεσμα» του Θεού και τα χαρακτηριστικά μιας ζωής όπως την έζησε ο Χριστός, με δέσμευση απέναντι στους ανθρώπους αφ’ ενός, και φυγή στη μοναξιά, αφ΄ ετέρου. Είναι απαραίτητο να ζούμε με σύνεση και υγεία στον κόσμο μας.