Η αξία ενός συσσιτίου και μιας φιλανθρωπίας
Του Γιώργου Αδάμ
Αφιερωμένο σε όλους εκείνους που υπηρετούν με αγάπη τις πολύ βασικές ανάγκες συνανθρώπων τους.
Συμμετέχοντας για δύο χρόνια στη φιλανθρωπική προσπάθεια της τοπικής μας Εκκλησίας, συνειδητοποίησα κάποιες πραγματικότητες που δεν περίμενα, έμαθα αλήθειες που «νόμιζα» ότι γνώριζα, είδα τον εαυτό μου λίγο πιο ειλικρινά. Ευχαριστώ από καρδιάς όλους εκείνους που με πιστότητα, αγάπη, υπομονή, σοφία υπηρετούν τον συνάνθρωπο στο Όνομα του Χριστού και διδάσκουν όλους μας πως η Εκκλησία πρέπει να πλατύνει κι άλλο (Ησαΐας 54, 2).
Διαπίστωσα ότι αυτός που πεινάει ή δεν έχει που να μείνει, πρέπει πράγματι να μάθει να «ψαρεύει» μόνος του, επειδή έτσι θα λυθεί το πρόβλημά του μόνιμα. Όμως, μέχρι να μάθει να «ψαρεύει», πρέπει στο μεταξύ να του δώσεις ένα «ψάρι» να φάει. Αν, επίσης, εγώ δεν ξέρω πώς να του διδάξω να ψαρεύει, δεν θα πρέπει να τον βοηθήσω με αυτό που εγώ μπορώ; Μέχρι να μάθει, πρέπει να πεινάει; Εν προκειμένω, λοιπόν, δεν είμαστε σε θέση να του βρούμε δουλειά, μπορούμε όμως να του δίνουμε τακτικά και με αξιοπρέπεια φαγητό και ρούχα. Αυτός που πεινάει και κοιμάται στο δρόμο τα έχει ανάγκη για την ίδια και την επόμενη μέρα, όσο καιρό εγώ θα σκέφτομαι (ή θα «οραματίζομαι» για χρόνια) το πώς θα τον μάθω να ψαρεύει… [1] Εν τω μεταξύ, το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» τον βοηθούν να συνεχίσει να επιβιώνει. Συνειδητοποιώ πως καθένας που θέλει να λέγεται χριστιανός είναι υπεύθυνος για αυτό που μπορεί, κι όχι για αυτό που δεν μπορεί να κάνει. Αν μπορώ να βοηθήσω με κάποιο τρόπο, έστω περιστασιακό ή/και προσωρινό και δεν το κάνω ούτε αυτό, τότε πρέπει να προβληματιστώ: σε όποιον ξέρει να κάνει το καλό και δεν το κάνει, σ’ αυτόν είναι αμαρτία (Ιάκ. 4, 17).
Προσωπικά γνώρισα καινούργιους ανθρώπους κι ολόκληρες οικογένειες, που δεν θα είχα γνωρίσει αν δεν μου είχε δοθεί αυτή η ευκαιρία. Από μόνος μου δεν θα μπορούσα να το κάνω. Στη συνέχεια, τώρα, είναι καθαρά δική μου ευθύνη το να αξιοποιήσω τη γνωριμία αυτή «παραπέρα», για να διαπιστώσω τις αληθινές ανάγκες και να υπηρετήσω σε μεγαλύτερο βάθος. Αυτό ισχύει για τον καθένα στην Εκκλησία. Οι άνθρωποι που υπηρετούμε πρέπει να πλησιαστούν, να νοιώσουν πως τους αγαπάμε, να τους φέρουμε λίγο πιο μέσα στον κύκλο των μαθητών του Χριστού και να νοιώσουν ότι μαζί μας είναι αποδεκτοί. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» δημιουργούν ευκαιρίες περαιτέρω υπηρεσίας, για όποιον θέλει βέβαια (με το ζόρι τίποτα δεν γίνεται).
Μέσα από το έργο αυτό δόθηκε σε πολλούς ανθρώπους η ευκαιρία να προσφέρουν από τον χρόνο και τις ικανότητές τους. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ευελιξία να συναντούν νέα πρόσωπα, ούτε να πιάνουν συζητήσεις εύκολα. Μπορούν όμως να συνεισφέρουν ουσιαστικά υπηρετώντας – μαγειρεύοντας, ταξινομώντας ρούχα, φτιάχνοντας καφέ – αλλιώς είναι πολύ πιθανόν, αν όχι βέβαιο, ότι δεν θα κάνουν τίποτα. Επιπλέον, είδα αρκετούς αδελφούς να «εκπαιδεύονται» μέσα από αυτό και να προσπαθούν να συνεχίζουν μόνοι τους στις γειτονιές τους. Η συμμετοχή τους στα συσσίτια τους ελευθέρωσε από το να κάνουν «ασκήσεις επί χάρτου» δίνοντας τους προσλαμβάνουσες εικόνες. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» γίνονται ένα συνεχές εργαστήρι εκπαίδευσης για χάρη του Χριστού.
Το λεξιλόγιο της Αγίας Γραφής φανερώνει ένα άγιο «πάθος» για προσφορά:
Ο χριστιανός είναι ο κατ’ εξοχήν ακτιβιστής για τη Βασιλεία του Θεού. Όχι για να σωθεί, αλλά επειδή ο Χριστός τον έσωσε. Η σωτηρία δεν είναι συναλλαγή ή έστω ανταμοιβή, αλλά δώρο Θεού (Εφεσίους 2, 8-10). Η υπηρεσία και η προσφορά μας δεν είναι συναλλαγή με τον Θεό, ούτε για να μας σώσει, ούτε για να μας κάνει χάρες, ούτε για να μας αγαπήσει πιο πολύ. Αυτός ο τρόπος σκέψης δεν είναι χριστιανική ηθική. Τα καλά έργα πηγάζουν από μια καρδιά μέσα στην οποία ο Χριστός έχει γίνει πολύτιμος! Πηγάζουν από μια καρδιά που θέλει να φανερώνει στους άλλους ότι ο Χριστός είναι θησαυρός, αλλιώς τα καλά έργα δεν είναι «καλά», όσο κι αν φαίνονται αρεστά στα δικά μας μάτια. Το «καλό» για μας είναι ο Χριστός! Τα έργα δεν γίνονται για να μας πουν μπράβο, αλλά για να δουν οι γύρω μας τον Χριστό.
Για αυτό δεν χάνουμε ποτέ την ευκαιρία να εξηγήσουμε πως ό,τι κάνουμε δεν οφείλεται στο ότι είμαστε καλοί άνθρωποι, αλλά στο ότι Εκείνος πρώτος μας αγάπησε (Α΄Ιωάν. 4, 19). Πράγματι, κάποιοι από τους φίλους μας έδειξαν ενδιαφέρον να ακούσουν για τον Χριστό. Με αυτούς μελετούμε την Αγία Γραφή κάθε εβδομάδα, μάλιστα κάποιοι ήδη έρχονται στην Εκκλησία, όχι επειδή τους υποχρέωσε κάποιος άμεσα ή έμμεσα, αλλά επειδή οι ίδιοι θέλησαν. Η τακτική διακονία του συσσιτίου έδωσε την ευκαιρία να δουν από κοντά τη συμπεριφορά και την έμπρακτη αγάπη των ανθρώπων που τους σέρβιραν φαγητό και καφέ, κι αυτό δημιούργησε ευκαιρία να μιλήσουμε για τον Λόγο του Θεού. Δεν γνωρίζω αν θα είχα καταφέρει – εγώ τουλάχιστον – να μιλήσω τόσο άνετα μαζί τους για τον Χριστό χωρίς τον προπομπό της έμπρακτης αγάπης. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» με έσπρωξαν έξω από τα όρια μου.
Η γειτονιά ανταποκρίθηκε και συνεχίζει να ανταποκρίνεται θετικά. Γείτονες που προηγουμένως δεν γνωρίζαμε φέρνουν ρούχα, φαγητό, ακόμη και χρήματα. «Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;» «Μπορούμε να σας φέρνουμε ρούχα;» είναι μερικές ερωτήσεις γειτόνων. «Ξέρετε, εγώ δεν έρχομαι σε αυτή την εκκλησία, αλλά θέλω να σας βοηθήσω». Ποιος θα το πίστευε πως σιγά-σιγά ο πάγος της προκατάληψης και της καχυποψίας προς την «αλλιώτικη» εκκλησία μιας γειτονιάς θα μπορούσε να αρχίσει να λιώνει; Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» το πέτυχαν.
Έμαθα πως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς μήπως παραμεληθούν οι ήδη υπάρχουσες ανάγκες των αδελφών για χάρη των πολλών άστεγων και προσφύγων (Γαλ. 6, 10). Νομίζω πως αυτό ανήκει στη σφαίρα του ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι (Ματθαίος 23, 23). Προφανώς δεν πρέπει να αμελήσει η Εκκλησία τις ανάγκες που ήδη γνωρίζει. Εννοείται πως πρέπει να παρασταθούμε όλοι σε βάθος στους αδελφούς. Από την άλλη, καμία ανάγκη δεν εξαντλείται ποτέ. Ομολογώ πως χρειάζεται σοφία και διάκριση. Σε καμία περίπτωση, όμως, το ένα δεν ακυρώνει το άλλο: ὑμᾶς δὲ ὁ Κύριος πλεονάσαι καὶ περισσεύσαι τῇ ἀγάπῃ εἰς ἀλλήλους καὶ εἰς πάντας (Α΄ Θεσσαλ. 3, 12). Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη είναι ξεκάθαρη. Πλησίον «γίνεται» ο καθένας του οποίου την ανάγκη βλέπω και μπορώ να κάνω κάτι για αυτή.
Τα περί ξένων «που γεμίσαμε από αυτούς» θα ήθελα να τα προσπεράσω, αλλά δεν γίνεται. Ομολογώ ότι ακόμη δεν μπορώ να κατανοήσω τι δεν έχει καταλάβει από το ευαγγέλιο του Χριστού ο χριστιανός που υιοθετεί αυτή τη στάση προκειμένου να αποφασίσει αν θα συμμετάσχει ή όχι στην προσπάθεια αυτή. Η Εκκλησία αποτελείται, τώρα και στην αιωνιότητα, από ανθρώπους ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους (Αποκ. 5, 9). Το ευαγγέλιο του Χριστού δεν αποκλείει κανέναν λόγω εθνικότητας, χρώματος, φύλου, μόρφωσης. Ο χριστιανός βλέπει τον «άνθρωπο» πριν να σκεφτεί την προέλευσή του, επειδή συνειδητοποίησε πως Αυτός που έσωσε τον ίδιο, έγινε ο κατεξοχήν ξένος και φτωχός για χάρη του (Β΄ Κορινθίους 8, 9, Εφεσίους 2, 19). Έχει «χρέος», λοιπόν, να μιμηθεί τον Σωτήρα που λατρεύει.
Για αυτό ο ρόλος της Εκκλησίας με το κήρυγμα και τη ζωή της, πρέπει να παραμένει προφητικός, δηλαδή ναξεπερνά κάθε είδους ρατσισμό, να υπονομεύει κάθε κοσμικό φρόνημα και να προκαλεί κάθε κοινωνική αδικία. Η Εκκλησία υπηρετεί με όποιον τρόπο μπορεί όλες τις ανάγκες σε κάθε επίπεδο και, ταυτόχρονα, προφητικά καταγγέλλει και μάχεται κάθε κοσμικό σύστημα που αναπαράγει τη φτώχεια. Το «έλεος» που καλείται να εξασκήσει ο χριστιανός δεν μοιάζει με την κοσμική ελεημοσύνη. Δεν βοηθά τον φτωχό διαιωνίζοντας την ανισότητα, δεν τον κρατά σε απόσταση, αλλά τον καλεί στον Χριστό, να γίνει αδελφός, οικογένεια! Αυτό φαίνεται καθώς ο γνήσιος χριστιανός βοηθά ακόμη κι από το «υστέρημά» του, όχι μόνο από το περίσσευμα.
Η αποστολή της Εκκλησίας είναι όντως η μαθητεία των εθνών στην αλήθεια του Χριστού (Ματθ. 18, 18-20). Δεν υπάρχει, όμως, στην Εκκλησία χώρος για διχοτόμηση ανάμεσα στο κήρυγμα και τη ζωή της. Πώς θα μαθητεύσουν οι πιστοί αν δεν τους πει κάποιος, όπως είπε τότε ο Χριστός στους μαθητές Του, «δώστε τους εσείς να φάνε»; Πώς η Εκκλησία θα μιμηθεί την «ενσάρκωση» του Χριστού, ο οποίος δεν μας μίλησε εξ’ ουρανού αλλά κατέβηκε ο ίδιος στη γη; Είναι αλήθεια πως κανείς δεν μετανόησε και πίστεψε επειδή του δόθηκαν φαγητό και ρούχα, ο άνθρωπος πρέπει να «ακούσει» το ευαγγέλιο για να πιστέψει (Ρωμ. 10, 14). Όταν όμως ο άνθρωπος στερείται βασικών αναγκών, είναι υποκριτικό για μένα – αν είμαι μαθητής του Χριστού – να τον αφήσω να πεινάει, επειδή η αποστολή της Εκκλησίας είναι η μαθητεία (στα λόγια μόνον;). Το ευαγγέλιο αλλάζει εμένα πρώτα, με μαθαίνει να αγαπώ τον διπλανό μου σαν τον εαυτό μου, με διδάσκει ότι η δεύτερη εντολή είναι «όμοια» της πρώτης (Ματθ. 22, 39), με προειδοποιεί πως η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκ. 2, 26).
Μεγάλωσα με τη νοοτροπία πως ευαγγελική ηθική είναι περισσότερο τι να μην κάνεις, ποιες αμαρτίες να αποφεύγεις. Προφανώς ο χριστιανός μάχεται κι αποφεύγει την αμαρτία. Όπως όμως γράφει ο Ιάκωβος, ο χριστιανός ταυτόχρονα κάνει και κάτι ακόμη: Θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος παρὰ τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κόσμου (Ιάκωβος 1, 27). Ναι, βεβαίως, το φρόνημα του κόσμου δεν πρέπει να με παρασύρει. Ο Θεός θέλει να είμαι ακέραιος, όχι όμως μέσα σε μια γυάλα. Θέλει να είμαι με τους ορφανούς και τις χήρες στη θλίψη τους, δηλαδή κοντά σε ανθρώπους που δεν βρίσκονται στα καλύτερά τους.
Από κάπου πρέπει να ξεκινήσει κάποιος. Το παρκαρισμένο αυτοκίνητο είναι αυτό που δεν πάει πουθενά. Αν όμως έχει ήδη «βγει στο δρόμο», είναι ευκολότερο να αλλάξει πορεία. Για να φτάσει η Εκκλησία στο «β», θα πρέπει να ξεκινήσει από το «α». Δεν πρέπει να μείνει αδρανής, ούτε να κολλήσει στο ξεκίνημα. Το ίδιο ισχύει και στο προσωπικό επίπεδο.
Είναι επίσης σίγουρο πως θα γίνουν λάθη, και γίνονται πολλά. Όμως ο μόνος που δεν κάνει λάθη είναι αυτός που δεν κάνει τίποτα…
Είναι προσωπική μου ευθύνη να υπηρετώ για τους σωστούς λόγους, όχι για να αυτοπροβάλλομαι[2], ούτε επειδή έτσι θα νοιώσω «καλύτερα» που δεν υπακούω στην αλήθεια του Θεού σε άλλους τομείς, ή για να ρίξω στάχτη στα μάτια του κόσμου. Αυτά ισχύουν για όλες τις διακονίες. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να σκέφτομαι ό,τι κι αν κάνω για τον Θεό. Δεν ακυρώνεται η αξία μιας διακονίας αν ο άνθρωπος έχει λάθος κίνητρα.
Είναι προσωπική μου ευθύνη να νοιώσουν οι άνθρωποι πως τους αγαπώ και δεν τους υποτιμώ.
Είναι προσωπική μου ευθύνη καθώς τους βοηθώ να μην τους στερώ την αξιοπρέπειά τους. Για αυτό πρέπει να αλλάζω εγώ μέσα μου ως προς τη διάθεσή μου.
Είναι ευθύνη των πνευματικών οδηγών της Εκκλησίας να παροτρύνουν τους πιστούς σε καλά έργα, να δημιουργούν ευκαιρίες προσφοράς και διακονίας και να πρωτοστατούν οι ίδιοι σε αυτά.
Για αυτό, μην κάθεσαι, πάρε μέρος. Ο Χριστός μας καλεί ως άτομα κι ως εκκλησία: ὅταν ποιῇς δοχήν, κάλει πτωχούς, ἀναπήρους, χωλούς, τυφλούς, καὶ μακάριος ἔσῃ, ὅτι οὐκ ἔχουσιν ἀνταποδοῦναί σοι, ἀνταποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων (Λουκάς 13, 13-14). Και σήμερα υπάρχουν πολλές τέτοιες προσπάθειες γύρω σου. Ως Ευαγγελικοί έχουμε κληρονομήσει μια παράδοση έντονης κοινωνικής δράσης. Μην αδρανείς! Αν ήδη κάνεις κάτι, συνέχισέ το. Αν όχι, έλα μπες σε κάποια προσπάθεια και δοκίμασε! Θα μάθεις πολλά, θα αλλάξεις πολύ, θα ανοίξει ο νους, θα πλατύνει η καρδιά. Ο κόπος για τον Κύριο δεν είναι ποτέ μάταιος (Α΄ Κορ. 15, 58).
[1] Μια παρόμοια σκέψη συνάντησα όταν το 2007 οι Εκκλησίες μας βοηθούσαν μερικά χωριά μετά τις φωτιές στην Πελοπόννησο: «αυτό που κάνετε δεν λύνει το πρόβλημα». Σαφώς! Δεν μπορούσαμε ούτε σπίτια να χτίσουμε, ούτε κτήματα να αποψιλώσουμε, ούτε τα καμένα ζώα να αντικαταστήσουμε. Μπορούσαμε όμως, να δώσουμε μια ενθάρρυνση, να δώσουμε φαγητό, τροφή για όσα ζώα είχαν απομείνει. Αυτό μπορούσαμε, αυτό κάναμε.
[2] Η ευαισθησία της μη-προβολής, του να μην ξέρει το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί, δεν μπορεί να είναι λόγος αδράνειας για την Εκκλησία. Η συλλογική διακονία δεν μπορεί να γίνει μυστικά, όμως πρέπει να γίνεται με σεμνότητα κι αγάπη, κι όχι για λόγους προβολής της Εκκλησίας.
Αφιερωμένο σε όλους εκείνους που υπηρετούν με αγάπη τις πολύ βασικές ανάγκες συνανθρώπων τους.
Συμμετέχοντας για δύο χρόνια στη φιλανθρωπική προσπάθεια της τοπικής μας Εκκλησίας, συνειδητοποίησα κάποιες πραγματικότητες που δεν περίμενα, έμαθα αλήθειες που «νόμιζα» ότι γνώριζα, είδα τον εαυτό μου λίγο πιο ειλικρινά. Ευχαριστώ από καρδιάς όλους εκείνους που με πιστότητα, αγάπη, υπομονή, σοφία υπηρετούν τον συνάνθρωπο στο Όνομα του Χριστού και διδάσκουν όλους μας πως η Εκκλησία πρέπει να πλατύνει κι άλλο (Ησαΐας 54, 2).
Διαπίστωσα ότι αυτός που πεινάει ή δεν έχει που να μείνει, πρέπει πράγματι να μάθει να «ψαρεύει» μόνος του, επειδή έτσι θα λυθεί το πρόβλημά του μόνιμα. Όμως, μέχρι να μάθει να «ψαρεύει», πρέπει στο μεταξύ να του δώσεις ένα «ψάρι» να φάει. Αν, επίσης, εγώ δεν ξέρω πώς να του διδάξω να ψαρεύει, δεν θα πρέπει να τον βοηθήσω με αυτό που εγώ μπορώ; Μέχρι να μάθει, πρέπει να πεινάει; Εν προκειμένω, λοιπόν, δεν είμαστε σε θέση να του βρούμε δουλειά, μπορούμε όμως να του δίνουμε τακτικά και με αξιοπρέπεια φαγητό και ρούχα. Αυτός που πεινάει και κοιμάται στο δρόμο τα έχει ανάγκη για την ίδια και την επόμενη μέρα, όσο καιρό εγώ θα σκέφτομαι (ή θα «οραματίζομαι» για χρόνια) το πώς θα τον μάθω να ψαρεύει… [1] Εν τω μεταξύ, το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» τον βοηθούν να συνεχίσει να επιβιώνει. Συνειδητοποιώ πως καθένας που θέλει να λέγεται χριστιανός είναι υπεύθυνος για αυτό που μπορεί, κι όχι για αυτό που δεν μπορεί να κάνει. Αν μπορώ να βοηθήσω με κάποιο τρόπο, έστω περιστασιακό ή/και προσωρινό και δεν το κάνω ούτε αυτό, τότε πρέπει να προβληματιστώ: σε όποιον ξέρει να κάνει το καλό και δεν το κάνει, σ’ αυτόν είναι αμαρτία (Ιάκ. 4, 17).
Προσωπικά γνώρισα καινούργιους ανθρώπους κι ολόκληρες οικογένειες, που δεν θα είχα γνωρίσει αν δεν μου είχε δοθεί αυτή η ευκαιρία. Από μόνος μου δεν θα μπορούσα να το κάνω. Στη συνέχεια, τώρα, είναι καθαρά δική μου ευθύνη το να αξιοποιήσω τη γνωριμία αυτή «παραπέρα», για να διαπιστώσω τις αληθινές ανάγκες και να υπηρετήσω σε μεγαλύτερο βάθος. Αυτό ισχύει για τον καθένα στην Εκκλησία. Οι άνθρωποι που υπηρετούμε πρέπει να πλησιαστούν, να νοιώσουν πως τους αγαπάμε, να τους φέρουμε λίγο πιο μέσα στον κύκλο των μαθητών του Χριστού και να νοιώσουν ότι μαζί μας είναι αποδεκτοί. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» δημιουργούν ευκαιρίες περαιτέρω υπηρεσίας, για όποιον θέλει βέβαια (με το ζόρι τίποτα δεν γίνεται).
Μέσα από το έργο αυτό δόθηκε σε πολλούς ανθρώπους η ευκαιρία να προσφέρουν από τον χρόνο και τις ικανότητές τους. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ευελιξία να συναντούν νέα πρόσωπα, ούτε να πιάνουν συζητήσεις εύκολα. Μπορούν όμως να συνεισφέρουν ουσιαστικά υπηρετώντας – μαγειρεύοντας, ταξινομώντας ρούχα, φτιάχνοντας καφέ – αλλιώς είναι πολύ πιθανόν, αν όχι βέβαιο, ότι δεν θα κάνουν τίποτα. Επιπλέον, είδα αρκετούς αδελφούς να «εκπαιδεύονται» μέσα από αυτό και να προσπαθούν να συνεχίζουν μόνοι τους στις γειτονιές τους. Η συμμετοχή τους στα συσσίτια τους ελευθέρωσε από το να κάνουν «ασκήσεις επί χάρτου» δίνοντας τους προσλαμβάνουσες εικόνες. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» γίνονται ένα συνεχές εργαστήρι εκπαίδευσης για χάρη του Χριστού.
Το λεξιλόγιο της Αγίας Γραφής φανερώνει ένα άγιο «πάθος» για προσφορά:
- Με κτίζει ο Θεός ξανά, εν Χριστώ για να κάνω καλά έργα (Εφ. 2, 10).
- Λυτρώθηκα για να καταγίνομαι με ζήλο στα καλά έργα (Τίτο 2, 14).
- Για να συνδράμω σε κάθε αγαθό έργο (Α΄ Τιμ. 5, 10).
- Για να πλουτίζω σε καλά έργα (Α’ Τιμ. 6, 18).
- Για να είμαι υπόδειγμα καλών έργων (Τίτος 2, 6, ).
- Να είμαι έτοιμος για κάθε καλό έργο (Β΄ Τιμ. 2, 21, Τίτος 3, 1)
- Να προΐσταμαι σε καλά έργα, ώστε η ζωή μου να έχει καρπό (Τίτος 3, 14)
Ο χριστιανός είναι ο κατ’ εξοχήν ακτιβιστής για τη Βασιλεία του Θεού. Όχι για να σωθεί, αλλά επειδή ο Χριστός τον έσωσε. Η σωτηρία δεν είναι συναλλαγή ή έστω ανταμοιβή, αλλά δώρο Θεού (Εφεσίους 2, 8-10). Η υπηρεσία και η προσφορά μας δεν είναι συναλλαγή με τον Θεό, ούτε για να μας σώσει, ούτε για να μας κάνει χάρες, ούτε για να μας αγαπήσει πιο πολύ. Αυτός ο τρόπος σκέψης δεν είναι χριστιανική ηθική. Τα καλά έργα πηγάζουν από μια καρδιά μέσα στην οποία ο Χριστός έχει γίνει πολύτιμος! Πηγάζουν από μια καρδιά που θέλει να φανερώνει στους άλλους ότι ο Χριστός είναι θησαυρός, αλλιώς τα καλά έργα δεν είναι «καλά», όσο κι αν φαίνονται αρεστά στα δικά μας μάτια. Το «καλό» για μας είναι ο Χριστός! Τα έργα δεν γίνονται για να μας πουν μπράβο, αλλά για να δουν οι γύρω μας τον Χριστό.
Για αυτό δεν χάνουμε ποτέ την ευκαιρία να εξηγήσουμε πως ό,τι κάνουμε δεν οφείλεται στο ότι είμαστε καλοί άνθρωποι, αλλά στο ότι Εκείνος πρώτος μας αγάπησε (Α΄Ιωάν. 4, 19). Πράγματι, κάποιοι από τους φίλους μας έδειξαν ενδιαφέρον να ακούσουν για τον Χριστό. Με αυτούς μελετούμε την Αγία Γραφή κάθε εβδομάδα, μάλιστα κάποιοι ήδη έρχονται στην Εκκλησία, όχι επειδή τους υποχρέωσε κάποιος άμεσα ή έμμεσα, αλλά επειδή οι ίδιοι θέλησαν. Η τακτική διακονία του συσσιτίου έδωσε την ευκαιρία να δουν από κοντά τη συμπεριφορά και την έμπρακτη αγάπη των ανθρώπων που τους σέρβιραν φαγητό και καφέ, κι αυτό δημιούργησε ευκαιρία να μιλήσουμε για τον Λόγο του Θεού. Δεν γνωρίζω αν θα είχα καταφέρει – εγώ τουλάχιστον – να μιλήσω τόσο άνετα μαζί τους για τον Χριστό χωρίς τον προπομπό της έμπρακτης αγάπης. Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» με έσπρωξαν έξω από τα όρια μου.
Η γειτονιά ανταποκρίθηκε και συνεχίζει να ανταποκρίνεται θετικά. Γείτονες που προηγουμένως δεν γνωρίζαμε φέρνουν ρούχα, φαγητό, ακόμη και χρήματα. «Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;» «Μπορούμε να σας φέρνουμε ρούχα;» είναι μερικές ερωτήσεις γειτόνων. «Ξέρετε, εγώ δεν έρχομαι σε αυτή την εκκλησία, αλλά θέλω να σας βοηθήσω». Ποιος θα το πίστευε πως σιγά-σιγά ο πάγος της προκατάληψης και της καχυποψίας προς την «αλλιώτικη» εκκλησία μιας γειτονιάς θα μπορούσε να αρχίσει να λιώνει; Το «συσσίτιο» και η «φιλανθρωπία» το πέτυχαν.
Έμαθα πως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς μήπως παραμεληθούν οι ήδη υπάρχουσες ανάγκες των αδελφών για χάρη των πολλών άστεγων και προσφύγων (Γαλ. 6, 10). Νομίζω πως αυτό ανήκει στη σφαίρα του ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι (Ματθαίος 23, 23). Προφανώς δεν πρέπει να αμελήσει η Εκκλησία τις ανάγκες που ήδη γνωρίζει. Εννοείται πως πρέπει να παρασταθούμε όλοι σε βάθος στους αδελφούς. Από την άλλη, καμία ανάγκη δεν εξαντλείται ποτέ. Ομολογώ πως χρειάζεται σοφία και διάκριση. Σε καμία περίπτωση, όμως, το ένα δεν ακυρώνει το άλλο: ὑμᾶς δὲ ὁ Κύριος πλεονάσαι καὶ περισσεύσαι τῇ ἀγάπῃ εἰς ἀλλήλους καὶ εἰς πάντας (Α΄ Θεσσαλ. 3, 12). Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη είναι ξεκάθαρη. Πλησίον «γίνεται» ο καθένας του οποίου την ανάγκη βλέπω και μπορώ να κάνω κάτι για αυτή.
Τα περί ξένων «που γεμίσαμε από αυτούς» θα ήθελα να τα προσπεράσω, αλλά δεν γίνεται. Ομολογώ ότι ακόμη δεν μπορώ να κατανοήσω τι δεν έχει καταλάβει από το ευαγγέλιο του Χριστού ο χριστιανός που υιοθετεί αυτή τη στάση προκειμένου να αποφασίσει αν θα συμμετάσχει ή όχι στην προσπάθεια αυτή. Η Εκκλησία αποτελείται, τώρα και στην αιωνιότητα, από ανθρώπους ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους (Αποκ. 5, 9). Το ευαγγέλιο του Χριστού δεν αποκλείει κανέναν λόγω εθνικότητας, χρώματος, φύλου, μόρφωσης. Ο χριστιανός βλέπει τον «άνθρωπο» πριν να σκεφτεί την προέλευσή του, επειδή συνειδητοποίησε πως Αυτός που έσωσε τον ίδιο, έγινε ο κατεξοχήν ξένος και φτωχός για χάρη του (Β΄ Κορινθίους 8, 9, Εφεσίους 2, 19). Έχει «χρέος», λοιπόν, να μιμηθεί τον Σωτήρα που λατρεύει.
Για αυτό ο ρόλος της Εκκλησίας με το κήρυγμα και τη ζωή της, πρέπει να παραμένει προφητικός, δηλαδή ναξεπερνά κάθε είδους ρατσισμό, να υπονομεύει κάθε κοσμικό φρόνημα και να προκαλεί κάθε κοινωνική αδικία. Η Εκκλησία υπηρετεί με όποιον τρόπο μπορεί όλες τις ανάγκες σε κάθε επίπεδο και, ταυτόχρονα, προφητικά καταγγέλλει και μάχεται κάθε κοσμικό σύστημα που αναπαράγει τη φτώχεια. Το «έλεος» που καλείται να εξασκήσει ο χριστιανός δεν μοιάζει με την κοσμική ελεημοσύνη. Δεν βοηθά τον φτωχό διαιωνίζοντας την ανισότητα, δεν τον κρατά σε απόσταση, αλλά τον καλεί στον Χριστό, να γίνει αδελφός, οικογένεια! Αυτό φαίνεται καθώς ο γνήσιος χριστιανός βοηθά ακόμη κι από το «υστέρημά» του, όχι μόνο από το περίσσευμα.
Η αποστολή της Εκκλησίας είναι όντως η μαθητεία των εθνών στην αλήθεια του Χριστού (Ματθ. 18, 18-20). Δεν υπάρχει, όμως, στην Εκκλησία χώρος για διχοτόμηση ανάμεσα στο κήρυγμα και τη ζωή της. Πώς θα μαθητεύσουν οι πιστοί αν δεν τους πει κάποιος, όπως είπε τότε ο Χριστός στους μαθητές Του, «δώστε τους εσείς να φάνε»; Πώς η Εκκλησία θα μιμηθεί την «ενσάρκωση» του Χριστού, ο οποίος δεν μας μίλησε εξ’ ουρανού αλλά κατέβηκε ο ίδιος στη γη; Είναι αλήθεια πως κανείς δεν μετανόησε και πίστεψε επειδή του δόθηκαν φαγητό και ρούχα, ο άνθρωπος πρέπει να «ακούσει» το ευαγγέλιο για να πιστέψει (Ρωμ. 10, 14). Όταν όμως ο άνθρωπος στερείται βασικών αναγκών, είναι υποκριτικό για μένα – αν είμαι μαθητής του Χριστού – να τον αφήσω να πεινάει, επειδή η αποστολή της Εκκλησίας είναι η μαθητεία (στα λόγια μόνον;). Το ευαγγέλιο αλλάζει εμένα πρώτα, με μαθαίνει να αγαπώ τον διπλανό μου σαν τον εαυτό μου, με διδάσκει ότι η δεύτερη εντολή είναι «όμοια» της πρώτης (Ματθ. 22, 39), με προειδοποιεί πως η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκ. 2, 26).
Μεγάλωσα με τη νοοτροπία πως ευαγγελική ηθική είναι περισσότερο τι να μην κάνεις, ποιες αμαρτίες να αποφεύγεις. Προφανώς ο χριστιανός μάχεται κι αποφεύγει την αμαρτία. Όπως όμως γράφει ο Ιάκωβος, ο χριστιανός ταυτόχρονα κάνει και κάτι ακόμη: Θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος παρὰ τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κόσμου (Ιάκωβος 1, 27). Ναι, βεβαίως, το φρόνημα του κόσμου δεν πρέπει να με παρασύρει. Ο Θεός θέλει να είμαι ακέραιος, όχι όμως μέσα σε μια γυάλα. Θέλει να είμαι με τους ορφανούς και τις χήρες στη θλίψη τους, δηλαδή κοντά σε ανθρώπους που δεν βρίσκονται στα καλύτερά τους.
Από κάπου πρέπει να ξεκινήσει κάποιος. Το παρκαρισμένο αυτοκίνητο είναι αυτό που δεν πάει πουθενά. Αν όμως έχει ήδη «βγει στο δρόμο», είναι ευκολότερο να αλλάξει πορεία. Για να φτάσει η Εκκλησία στο «β», θα πρέπει να ξεκινήσει από το «α». Δεν πρέπει να μείνει αδρανής, ούτε να κολλήσει στο ξεκίνημα. Το ίδιο ισχύει και στο προσωπικό επίπεδο.
Είναι επίσης σίγουρο πως θα γίνουν λάθη, και γίνονται πολλά. Όμως ο μόνος που δεν κάνει λάθη είναι αυτός που δεν κάνει τίποτα…
Είναι προσωπική μου ευθύνη να υπηρετώ για τους σωστούς λόγους, όχι για να αυτοπροβάλλομαι[2], ούτε επειδή έτσι θα νοιώσω «καλύτερα» που δεν υπακούω στην αλήθεια του Θεού σε άλλους τομείς, ή για να ρίξω στάχτη στα μάτια του κόσμου. Αυτά ισχύουν για όλες τις διακονίες. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να σκέφτομαι ό,τι κι αν κάνω για τον Θεό. Δεν ακυρώνεται η αξία μιας διακονίας αν ο άνθρωπος έχει λάθος κίνητρα.
Είναι προσωπική μου ευθύνη να νοιώσουν οι άνθρωποι πως τους αγαπώ και δεν τους υποτιμώ.
Είναι προσωπική μου ευθύνη καθώς τους βοηθώ να μην τους στερώ την αξιοπρέπειά τους. Για αυτό πρέπει να αλλάζω εγώ μέσα μου ως προς τη διάθεσή μου.
Είναι ευθύνη των πνευματικών οδηγών της Εκκλησίας να παροτρύνουν τους πιστούς σε καλά έργα, να δημιουργούν ευκαιρίες προσφοράς και διακονίας και να πρωτοστατούν οι ίδιοι σε αυτά.
Για αυτό, μην κάθεσαι, πάρε μέρος. Ο Χριστός μας καλεί ως άτομα κι ως εκκλησία: ὅταν ποιῇς δοχήν, κάλει πτωχούς, ἀναπήρους, χωλούς, τυφλούς, καὶ μακάριος ἔσῃ, ὅτι οὐκ ἔχουσιν ἀνταποδοῦναί σοι, ἀνταποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων (Λουκάς 13, 13-14). Και σήμερα υπάρχουν πολλές τέτοιες προσπάθειες γύρω σου. Ως Ευαγγελικοί έχουμε κληρονομήσει μια παράδοση έντονης κοινωνικής δράσης. Μην αδρανείς! Αν ήδη κάνεις κάτι, συνέχισέ το. Αν όχι, έλα μπες σε κάποια προσπάθεια και δοκίμασε! Θα μάθεις πολλά, θα αλλάξεις πολύ, θα ανοίξει ο νους, θα πλατύνει η καρδιά. Ο κόπος για τον Κύριο δεν είναι ποτέ μάταιος (Α΄ Κορ. 15, 58).
[1] Μια παρόμοια σκέψη συνάντησα όταν το 2007 οι Εκκλησίες μας βοηθούσαν μερικά χωριά μετά τις φωτιές στην Πελοπόννησο: «αυτό που κάνετε δεν λύνει το πρόβλημα». Σαφώς! Δεν μπορούσαμε ούτε σπίτια να χτίσουμε, ούτε κτήματα να αποψιλώσουμε, ούτε τα καμένα ζώα να αντικαταστήσουμε. Μπορούσαμε όμως, να δώσουμε μια ενθάρρυνση, να δώσουμε φαγητό, τροφή για όσα ζώα είχαν απομείνει. Αυτό μπορούσαμε, αυτό κάναμε.
[2] Η ευαισθησία της μη-προβολής, του να μην ξέρει το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί, δεν μπορεί να είναι λόγος αδράνειας για την Εκκλησία. Η συλλογική διακονία δεν μπορεί να γίνει μυστικά, όμως πρέπει να γίνεται με σεμνότητα κι αγάπη, κι όχι για λόγους προβολής της Εκκλησίας.
Σχόλια