Το Θαύμα της Αναγέννησης: Μοναδικό έργο Θεού

Φιλοξενώ το άρθρο της Παναγιώτας Αναστασίου, απόφοιτος του Ελληνικού Βιβλικού Κολλεγίου.

Στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο, στο τρίτο κεφάλαιο στο τρίτο εδάφιο, ο Κύριος Ιησούς Χριστός μας είπε: «Σας διαβεβαιώνω  απόλυτα, αν κάποιος δε γεννηθεί από πάνω, δεν μπορεί να δει τη βασιλεία του Θεού».

Εδώ ο Ιησούς συζητά μια θεμελιώδη αρχή της χριστιανικής πίστης, την αναγέννηση. Η αναγέννηση, ή πνευματική γέννηση, είναι η εσωτερική αναδημιουργία του ανθρώπου και περιλαμβάνει αλλαγή σκέψης, συναισθημάτων, συνηθειών και πράξεων. Ο Ιησούς λέει πιο κάτω στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο ότι η αναγέννηση είναι έργο του Αγίου Πνεύματος, από την Τριάδα Πατήρ, Υιό και Άγιο Πνεύμα.

Εκείνο που έχει γεννηθεί από τη σάρκα είναι σάρκα και εκείνο που έχει γεννηθεί από το Πνεύμα είναι Πνεύμα (Ιω. 3: 6).

  Το Άγιο Πνεύμα προσφέρει το δώρο της αιώνιας ζωής, σε αυτόν που αναγεννήθηκε. Είναι η αρχή μιας προσωπικής σχέσης με τον Θεό που διαρκεί αιώνια [1].

              H κοινωνία αγάπης του ανθρώπου με τον Θεό είναι αποτέλεσμα της θείας εκλογής, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος:

                 Καθώς μας έκλεξε διαμέσου του Ιησού Χριστού, πριν τη δημιουργία του κόσμου. για να είμαστε άγιοι και χωρίς ψεγάδι με αγάπη αφού μας προόρισε σε υιοθεσία διαμέσου του Ιησού Χριστού στον εαυτό του, σύμφωνα με την ευδοκία του θελήματός Του (Εφ.1: 4).

  Με αυτή τη  νέα σχέση  εισερχόμαστε, σε υιοθεσία, γινόμαστε παιδιά του Αόρατου και Παντοδύναμου Θεού όχι με φυσική γέννηση αλλά με ένα εκτελεσμένο σώμα, δηλαδή με τη θυσία του του Ιησού Χριστού, με ύψιστο και τελικό σκοπό του Θεού, να δοξάζεται η χάρη Του ενώπιον του ορατού και του αόρατου κόσμου. Με το αίμα του Ιησού έχουμε την άφεση, την απολύτρωση των παραβάσεων και των παραπτωμάτων, έτσι το γράφει ο Παύλος στην ίδια επιστολή.

 Η έννοια της απολυτρώσεως ήταν πολύ οικία τους Ιουδαίους και ήταν συνδεδεμένη με την απολύτρωση από το ζυγό της Αιγύπτου για τους ενσυνείδητα Ιουδαίους πιστούς.[2]

Επομένως και ο Απ. Παύλος χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο για να εξηγήσει το μέγεθος του κόστους της νέας άγιας ζωής. Η συντελεσθείσα μεταμόρφωση των αναγεννημένων είναι πρωτίστως εσωτερική. Εκείνο που αρχικά είναι νεκρό στο φυσικό άνθρωπο είναι η εσωτερική φύση. Το Πνεύμα που ανέστησε τον Ιησού από τους νεκρούς, με την αναγέννηση ζει μέσα σε μια νέα καρδιά. Τώρα εξωτερική συμπεριφορά είναι ανακαινισμένη ως καρπός μιας εσωτερικής αλλαγής. Είναι ανάγκη να δούμε εκτενέστερα αυτή τη νέα γέννηση ως αποτέλεσμα θείας παρέμβασης και όχι ανθρώπινης προσπάθειας, για να είναι η τιμή, η ευγνωμοσύνη, η ευχαριστία απόλυτα στο Θεό, ως γενεσιουργός αιτία της εν Χριστώ άγιας Ζωής. Κατά χάρη είστε σωσμένοι δια πίστεως Θεού το δώρο να μην καυχηθεί κάποιος.

Η Αμαρτία έχει ως συνέπεια τον Θάνατο 

Είναι κοινή αποδοχή ότι η συμπεριφορά των ανθρώπων είναι όπως την περιγράφει ο Απ. Παύλος στη Β’ προς Τιμόθεο επιστολή. Στις έσχατες ημέρες οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, αλαζόνες, βλάσφημοι, απειθείς στους γονείς, αχάριστοι, ανόσιοι, άσπλαχνοι. Οι συμπεριφορές αυτές δημιουργούν ατομικά, οικογενειακά προβλήματα ακόμα και αντιπαλότητες μεταξύ κρατών, μέχρι και πολέμους, γιατί όλα ξεκινούν από μία ανθρωπότητα απομακρυσμένη από την αποδοχή ηθικών  αντικειμενικών αξιώνν, που είναι κοινά αποδεκτές και αποκαλυμμένες από τον Ίδιο τον Θεό. Πως όμως γίνεται αυτό να διαμορφωθεί και να αλλάξει. Είναι αδύνατον χωρίς την θεία παρέμβαση.

Μπορούμε να φέρουμε την εξωτερική ζωή της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο πειραματικό μας εργαστήρι, να την υποβάλουμε σε μια αδιάκριτη παρατήρηση, στους πειραματισμούς μας και ακόμη να την υποβάλλουμε σε αναγκαίους κανόνες σωστής συμπεριφοράς με αρκετή μάλιστα επιτυχία. Αλλά τα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής  βρίσκονται σε βάθη στα οποία αδυνατεί να καταδυθεί το σκάφανδρο οποιαδήποτε προσπάθειας για ανακαίνιση της. Εκεί όμως βρίσκεται βυθισμένη η εξαχρείωση της Αδαμιαίας φύσης που όλοι μας έχουμε κληρονομήσει [3].

Η πνευματική πλήρης και ολική διαφθορά που διέπει την ξεπεσμένη μας φύση  έχει υπό τον έλεγχό της την πορεία μας στην αμαρτία και ενώ αυτή δεν ελέγχεται από καμία ανθρώπινη εξουσία καθώς είναι νόμος σε αυτήν: ο άνθρωπος υποτάσσεται στο νόμο, δηλαδή στην εξουσία της αμαρτίας, και όχι το αντίθετο.

Αμείλικτη είναι η κυριαρχία του εργοδότη της αμαρτίας πάνω στην ανθρώπινη φύση, διότι αυτή είναι μια αξιοθρήνητη κατάσταση είναι σαν μία πολιορκία του ανθρώπου από την αμαρτία, από την οποία δεν μπορεί να απελευθερωθεί. Ο άνθρωπος είναι «υπό του νόμου της αμαρτίας και του θανάτου» όπως περιγράφει ο Παύλος την ανθρώπινη κατάσταση, χωρίς το Πνεύμα του Θεού. Ο θάνατος τυγχάνει να είναι μια αναπόδραστη πραγματικότητα και εχθρός που πάντα εκπληρώνει τις απειλές του, που δεν χαρίζεται σε κανέναν και δεν χαρίζει κάποια έστω και μικρή ελευθερία σε κανέναν.

Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι η αμαρτία και ο θάνατος είναι νόμος που κρατάει την ανθρώπινη φύση στο σύνολό της και μάλιστα με τρόπο που έχει σύμμαχο της την ανθρώπινη φύση, χωρίς ο άνθρωπος να αντιλαμβάνεται την ολέθρια αυτή κατάσταση, την κατάσταση της δουλείας, δεν ανησυχεί για αυτήν, αλλά απεναντίας να ηδύνεται σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος χωρίς το Άγιο Πνεύμα το οποίο θα ελέγξει τον κόσμο για την αμαρτία, την δικαιοσύνη και την κρίση του Θεού, δεν αντιλαμβάνεται την αμαρτία που οδηγεί στο θάνατο και αν το αντιληφθεί δεν μπορεί να απαλλαγεί, δεν μπορεί να αλλάξει την φύση του.

Η αμαρτία δεν είναι απλά ξεχωριστές, μεμονωμένες κακές πράξεις ή σκέψεις, δεν είναι απλά περιστασιακές πτώσεις συχνές ή σπάνιες, δεν είναι μια προσωρινή και ιάσιμη εφελκίδα. Η αμαρτία είναι κάτι βαθύτερο από αυτό είναι μια βαθιά και μόνιμη κατάσταση. Οι ρίζες είναι βαθιές στο υπέδαφος της ανθρώπινης ψυχής, εκεί που είναι θαμμένη αλλά παραμένουσα και πάντα ζωντανή η πνευματική διαφθορά, η οποία θρέφει κάθε ξεχωριστή ανθρώπινη δραστηριότητα με υλικά παρμένα από το πνεύμα της αποστασίας, με την έννοια της απομάκρυνσης από τον Θεό, από μια περιοχή εντελώς ξένη της ζωής του Πνεύματος του Θεού.

Αλλά σαν αποτέλεσμα της αποστασίας ο άνθρωπος βρίσκεται στο πολίτευμα αυτού του κόσμου που παίρνει δύναμη από την εξουσία του άρχοντα  του σκότους [4]. Η ανθρώπινη φύση δεν αντλει από  μόνη της ζωή από το Πνεύμα του Θεού. Με αυτή την έννοια πρέπει να τονίσουμε πως ο άνθρωπος είναι πρώτα αμαρτωλός και γι αυτό διαπράττει αμαρτίες και όχι το αντίθετο. Είναι αμαρτωλός στη φύση του και γι αυτό αναδύονται οι αμαρτίες του. Γι αυτό το λόγο δεν έχει την ικανότητα να  μπορεί να μεταμορφώσει τον εαυτό του, με μια μεταμόρφωση που ξεπερνά την προσωπικότητά του και τον εσωτερικό του κόσμο. Όμως θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι μπορεί ο εξωτερικός άνθρωπος να βελτιωθεί, ίσως με κάποια από τις τόσες πολλές φιλοσοφίες ή από την απόκτηση πλούτου, ή από μια εξωτερική αλλαγή, αλλά η αλλαγή αυτή δεν θα είναι έργο Θεού, αλλά ανθρώπινο έργο, ένα έργο που δεν μπορεί να αναγνωριστεί από τον Θεό, γιατί δεν έχει την βαθύτατη ριζική αλλαγή την αλλαγή της αναγέννησης.

Όπως καταλαβαίνουμε, μια δική μας προσωπική βελτίωση μπορεί να εμπεριέχει  ιδιοτελείς σκοπιμότητες, εκκεντρικές φιλοδοξίες, προσωπικά συμφέροντα που όλα αυτά είναι ενάντια στο θέλημα του Θεού. Η πραγματική αλλαγή από την αμαρτία και το θάνατο προϋποθέτει μετάνοια του ανθρώπου, και επίκληση του Θεού, ως μοναδικού, σωτήρα. Τότε και μόνο τότε ο Θεός του αποκαλύπτει την αγάπη του Ιησού, τη σωτήρια θυσία. Ο Θεός, όμως δείχνει τη δική του αγάπη σε μας επειδή, ενω εμείς είμαστε ακόμα αμαρτωλοί ο Χριστός πέθανε για χάρη μας.  Η ψυχή αναγεννάται, ανακαινίζεται, ακολουθεί τον σωτήρα Της. Αγαπάει ο άνθρωπος το Θεό με όλη την ψυχή, την ισχύ, και τη διάνοιά του και γίνεται κατοικητήριο του Θεού ως επίγειος ναός, που λειτουργεί το Άγιο Πνεύμα και ανασυγκροτείται ο εσωτερικός άνθρωπος. Έτσι ο Απ. Παύλος γράφει στους Εφεσίους: «σεις είστε το κατοικητήριο του Θεού» (Εφ 2: 22). 

Τα Χαρακτηριστικά του Αναγεννημένου Πιστού και η νέα Πορεία

Ο νέος ανακαινισμένος άνθρωπος είναι κατοικητήριο της αγάπης του Θεού, η δύναμη του Θεού μέσα στο νέο κτίσμα έχει την ικανότητα να ζει τη ζωή του Θεού, σύμφωνα  με το υπερβολικό μέγεθος της δύναμης του Θεού που ο Απ. Παύλος ζητά από τον Θεό να αποκαλυφθεί στους πιστούς. (Εφ.1: 19).

Η μεταμόρφωση του ανθρώπου είναι πραγματική και γνήσια όταν είναι μια θεϊκή επέμβαση. Η αναγέννηση είναι μία ειδική αποκάλυψη της παρουσίας του Θεού στην καρδιά του ανθρώπου, γιατί πολλές φορές οι αντιλήψεις του, αμαυρωμένες από την αμαρτία, δεν μπορούν να δουν το Θεό στη δημιουργία, και στην Αγία Γραφή. Πράγματι ο αγαθός Θεός μεταμορφώνει τον άνθρωπο και η αλλαγή γίνεται φανερή. Ο ίδιος ο άνθρωπος ομολογεί την εμπειρία του που έλαβε χώρα στη ζωή του και βλέπει το Θεό ως δημιουργό και συντηρητή των πάντων. Διακρίνει τόσο την υπερβατικότητα του Θεού, όσο και την εμμένειά του κάτι που πριν την αναγέννηση δεν εννοούσε [5]. Οι επιθυμίες του είναι αλλαγμένες, ελεύθερος από τον παλιό εαυτό του με την επίγνωση ότι έχει αποκτήσει κάτι από τον Θεό, απαλλαγμένος από τη δύναμη της αμαρτίας με την επιθυμία να υποτάσσεται στο Θεό σαν την ύψιστη ευχαρίστησή του και όχι από  το φόβο της καταδίκης όταν αποτύχει. Έχει τώρα κοινωνία με τον Θεό που του ανοίγει το δρόμο μιας αγίας ζωής.

Ο Θεός τον έχει εισάγει από την εξουσία του σκότους στη βασιλεία του αγαπητού Υιού του Ιησού Χριστού. Εδώ μπορούμε να τονίσουμε πως ο ίδιος ο Θεός μας μεταφέρει στη δική Του εξουσία και κυριότητα, ενώ προηγουμένως ανήκε σε ένα άλλο βασίλειο του άρχοντα του αέρος και του πνεύματος που ενεργεί σήμερα στους «υιούς της απείθειας στο Θεό». Το έργο του σταυρού του Ιησού μας μεταφέρει στη δική Του εξουσία και ο Ιησούς είναι Κύριός μας. Η αγάπη Του μας απαλλάσσει από τις αμαρτίες μας και χαιρόμαστε την παρουσία Του ως αληθινοί μαθητές Του και λαμβάνουμε την δύναμη από το Άγιο Πνεύμα Του να ζούμε μαζί Του και να εκτελούμε με την αναγεννημένη φύση μας το σχέδιο Του για τη σωτηρία και άλλων ψυχών.

Ο νέος πιστός προστίθεται στην κοινωνία των χριστιανών, που σέβονται τον Θεό, σε μια κοινωνία αγάπης, αλληλοσεβασμού, με πλήρη συνείδηση ότι όλοι μαζί έχουν Κύριο τον Ιησού Χριστό. Αυτός είναι ο αρχηγός και «τελειωτής της πίστεώς τους». Αποτελούν το σώμα του Κυρίου που είναι η εκκλησία, έχουν ζωντανή την ανάμνηση της θυσίας του Ιησού Χριστού πάνω στο σταυρό, συμμετέχοντας το δείπνο του Κυρίου. Λαμβάνουν μέρους στην μελέτη των γραφών, σε κοινά δείπνα και προσευχές. Με αυτόν τον τρόπο το Άγιο Πνεύμα  διατηρεί στην αγιωτάτη πίστη  στους αγαπημένους και εκλεκτούς του Θεού ώστε να κάνουν καλά έργα που ο Θεός έχει ετοιμάσει για μας. Διαπιστώνουμε ότι η πορεία των αναγεννημένων πιστών είναι άγια και χωρισμένη από τον κόσμο, για το λόγο αυτό αντιμετωπίζουν οι χριστιανοί πιέσεις αλλά το Πνεύμα του Θεού τους παρηγορεί, τους διατηρεί μέχρι την αιωνιότητα.

Ας είναι δοξασμένος ο Θεός.                              

---

[1] Donald Stamps, Αγία Γραφή πλήρους μελέτης, μτφρ. Σπύρος Φίλος, Αθήνα: Πέργαμος, 2007, σ. 1606.

[2] Αντωνίου  Κουλούρη, Προς Εφεσίους επιστολή του Απ. Παύλου, Αθήνα: 2011.

[3] ο. π., Αντωνίου Κουλούρη.

[4] Εφ. 2: 2.

[5] Millard J. Erickson, Christian Theology, μτφρ. Ελληνικό Βιβλικό Κολέγιο, Grand Rapids: Baker Academic, 1988.