Παράλληλες κοινωνίες

Αν θυμάμαι καλά, ο όρος «παράλληλες κοινωνίες» σχηματίστηκε όταν δημοσιογράφοι, και ο πολιτικός κόσμος γενικά, άρχισαν να ερευνούν τα αίτια του τζιχαντισμού στην Ευρώπη. Ειδικά μετά από τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες οι δυτικές κοινωνίες ξύπνησαν ως προς την πραγματικότητα πως κάποιοι ανάμεσά τους ζουν σε δικό τους – παράλληλο – κόσμο, χωρίς επαφή με την υπόλοιπη κοινωνία. Οι ειδικοί που άρχισαν να ερευνούν το φαινόμενο ανακάλυψαν πως ολόκληρα τετράγωνα σε πόλεις όπως το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο απαρτίζονται από οικογένειες μεταναστών των οποίων οι γυναίκες ούτε καν βγαίνουν από τα σπίτια τους, παρά μόνο για τα αναγκαία ψώνια στο μανάβη της γειτονιάς με τον οποίο και συνομιλούν στη γλώσσα τους. Δε μιλούν τη γλώσσα της χώρας που ζουν και γενικά δεν έχουν επαφή με τους συνανθρώπους γύρω τους, παρά μόνο μ΄ εκείνους της κουλτούρας του «γκέτο» στο οποίο κατοικούν. Τέτοιες παράλληλες κοινωνίες, όπως π.χ. στο Σαν Ντενί του Παρισιού και στο Μόλεμπεκ των Βρυξελλών προσέφεραν το «πνευματικό» υπόβαθρο και ταυτόχρονα ένα ιδανικό κρησφύγετο για τους τρομοκράτες των πρόσφατων κτυπημάτων, όπως αποδείχτηκε αργότερα.

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις τελευταίες προεδρικές εκλογές της Αμερικής ήταν για πολλούς παρατηρητές απρόσμενη. Πώς ήταν δυνατό επαγγελματίες δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές να πέσουν τόσο έξω; Ωστόσο κάποιοι ειδικοί άρχισαν να ερευνούν το φαινόμενο. Μια από τις αιτίες – λένε – είναι ένα είδος «γκετοποίησης» της κοινωνίας, που προωθείται με επιταχυνόμενους ρυθμούς από τα κοινωνικά δίκτυα. Στις διαδικτυακές κοινότητες οι πολίτες ζουν όπως σε παράλληλες κοινωνίες, τροφοδοτούμενοι δηλαδή μόνο με πληροφορίες της αρέσκειάς τους: Ειδικοί αλγόριθμοι φιλτράρουν τις ειδήσεις που απευθύνονται στην κάθε κοινότητα με αυτο-ενισχυόμενο τρόπο ώστε οι χρήστες της να διατηρούν την επικοινωνία ανάμεσά τους με ειδήσεις και ανάλογες στοχευόμενες διαφημίσεις. Η μη-επαφή των κοινοτήτων αυτών μεταξύ τους οδηγεί – κατά τους αναλυτές – στην υπονόμευση της δημοκρατίας η οποία «ζει και αναπνέει» με τη δημόσια συζήτηση.

Ο Ιησούς ζητούσε από τους μαθητές του – κι από τον ίδιο τον Πατέρα Του στην προσευχή του (Ιωάν. 17, 15-20) – προτρέποντάς τους να γίνουν συνειδητοί «πολίτες του ουρανού» μέσα στην κοινωνία που ζουν και μέσα στον κόσμο γενικά. Για να γνωρίσει το Ευαγγέλιο ο κόσμος δεν έχει ανάγκη από χριστιανούς που απλώς ζουν στη στενότητα «παράλληλων κοινωνιών» (των εκκλησιών τους δηλαδή), αλλά αντίθετα, με την εντολή «υπάγετε σ’ όλο τον κόσμο και κηρύξτε το ευαγγέλιο σ’ όλη την κτίση» (Μάρκος 16, 15), τους  έστειλε σε κάθε άκρη αυτού του κόσμου, πέρα από κοινωνικά σύνορα και ανθρώπινες διαφορές.